Vanuit het Deltaprogramma is in 2014 een voorkeurstrategie voor het gebied Rijnmond-Drechtsteden vastgesteld. Deze voorkeursstrategie richt zich op het oplossen van de waterveiligheidsopgaven door de versterking van de primaire keringen, in samenhang met rivier verruimende maatregelen en toepassing van het meerlaagsveiligheidsprincipe.

Voor de Alblasserwaard/Vijfheerenlanden is preventie tegen overstromingen met name door dijken en mogelijk ook door rivierverruimende maatregelen de basis voor het beschermd houden van dit gebied. Voor de Alblasserwaard/Vijfheerenlanden is enkele jaren geleden een zogeheten MIRT-onderzoek uitgevoerd (MIRT staat voor Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport). Met de resultaten van dit onderzoek kunnen locatiekeuze, inrichting en planning van waterveiligheid en andere gebiedsopgaven onderling beter op elkaar aansluiten.

Een bredere, integrale aanpak van de waterveiligheidsopgave met andere gebiedsopgaven kan leiden tot een betere waterveiligheid voor de langere termijn. Wanneer ook de meekoppelkansen voor het gebied in beeld zijn, kan dit een meerwaarde opleveren voor de totale ontwikkeling van het gebied.

Op de website https://www.tothier.nu kunt u met uw postcode opvragen wat de mogelijke gevolgen zijn als een overstroming plaatsvindt. Ook vindt u daar meer informatie over wat u kunt doen als deze situatie zich onverhoopt voordoet. Op de website Ons Water https://www.onswater.nl/ vindt u nog meer informatie over waterveiligheid.

Bij meerlaagse waterveiligheid wordt op vier niveaus gewerkt. De eerste laag is bescherming van een gebied door veilige dijken. De tweede laag richt zich op de ruimtelijke planning. De wegen en bebouwing worden bijvoorbeeld zo hoog aangelegd dat bij een overstroming de schade beperkt is. De derde laag richt zich op crisisbeheersing. Wat te doen, als een gebied onverhoopt toch overstroomt? Hoe worden mensen geëvacueerd, zijn de wegen toegankelijk? Kunnen mensen misschien ook terecht in hogere gebouwen of hoger gelegen gebieden? De vierde laag richt zich op herstel na een overstroming. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om schoon drinkwater en het herstel van infrastructuur zoals stroom. Door te werken aan alle vier lagen wordt de veiligheid van een gebied verder versterkt.

Compartimentering kan het ene gebied achter de compartimenteringskering wellicht veiliger maken, maar zorgt er ook voor dat het water in het andere gebied voor de compartimenteringskering sneller stijgt.  Ook kan bij compartimentering het water na een eventuele overstroming in bebouwd gebied ook moeilijk weg.

Vanwege bovenstaande effecten van compartimentering ligt de focus op het versterken van de buitendijken langs de rivieren. Die bieden de beste bescherming voor het gehele gebied. Daarnaast speelt mee dat compartimentering grote gevolgen heeft voor het gebied. Het betekent dat wegen veel hoger komen te liggen in het landschap op een dijk die bestand moet zijn om golven tegen te houden. Ook de aansluiting van onderliggende wegen op de wegen die worden ingezet voor compartimentering moeten worden aangepast.

Nederland werkt constant aan bescherming tegen overstromingen. In de nationale Hoogwaterbeschermingsprogramma’s nemen de waterschappen en Rijkswaterstaat, de uitvoeringsorganisatie van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, maatregelen om afgekeurde waterkeringen op een sobere, doelmatige en robuuste wijze te versterken om Nederland te beschermen tegen overstromingen. Nu en in de toekomst.

In de Alblasserwaard/Vijfheerenlanden is de verwachting dat een groot deel van de rivierdijken versterkt en/of verhoogd moeten worden. De planning van de dijkversterkingen wordt op nationaal niveau bepaald en is vastgelegd in het Hoog Water Beschermingsprogramma (HWBP). https://www.hoogwaterbeschermingsprogramma.nl/home/default.aspx . Omdat er landelijke veiligheidscriteria gelden wordt op nationaal niveau gekeken welke dijktrajecten het grootste risico vormen voor de kans op overstroming en schade aan mens en economie die dat tot gevolg zal hebben. Het doel van het HWBP is om in 2050 alle primaire keringen op een sobere en doelmatige wijze versterkt te hebben, zodat deze voldoen aan de wettelijke normen zoals die zijn vastgelegd in de Waterwet. De uitkomsten van de veiligheidsboordelingen bepalen wanneer we de dijken gaan programmeren in het HWBP. De trajecten die het grootste risico kennen zullen als eerste worden geprogrammeerd. Voor deze trajecten wordt geld beschikbaar gesteld om de dijkversterking te realiseren. Het programma wordt jaarlijks geactualiseerd en steeds voor een periode van zes jaar vastgesteld, met een doorkijk naar de komende 12 jaar. Als een dijktraject nu dus nog niet in de programmering is opgenomen duurt het nog zeker zes jaar voordat het aan de beurt zal komen. De waterschappen hebben de verantwoordelijkheid om de geplande dijkversterkingen te realiseren.

In het Ontwerp HWBP 2020-2025 staan alle dijktrajecten in het gebied.

• De dijktrajecten 16-1 Gorinchem-Sliedrecht en 16-2 Sliedrecht-Kinderdijk worden nu beoordeeld, waarna vanaf 2021 duidelijk wordt wat de waterveiligheidsopgave hier is. Delen van deze dijktrajecten zouden mogelijk vanaf resp. 2022 en 2024 op het programma komen te staan.
• Dijktraject 16-3 Ameide- Streefkerk is in 2020 in een afrondende realisatie fase.
• Dijktraject 16-4 Vianen is in 2020-2021 in een afrondende realisatie fase.
• Traject 16-4 Fort Everdingen – Ameide Sluis (SaFe) bevindt zich in 2020 – 2023 in de fase van verkenning tot planuitwerking. Op dit moment loopt daar de voorverkenning.

Waterschap Rivierenland toetst in de periode tot en met 2022 of de rivierdijken voldoen aan de nieuwe normen. De verwachting is dat veel rivierdijken hier niet aan voldoen en dat verbetermaatregelen uitgevoerd moeten worden. De dijktrajecten die niet aan de norm voldoen worden aangemeld bij het Hoogwaterbeschermingsprogramma. Jaarlijks wordt een uitvoeringsvolgorde van de versterkingsmaatregelen vastgesteld, waarbij het streven is om de maatregelen zoveel mogelijk in volgorde van urgentie uit te voeren.

Als dijkversterking of ruimtelijke projecten gaan spelen, kunnen bewoners en bedrijven initiatief verwachten van het waterschap of de gemeente.  De Gebiedsraad Alblasserwaard-Vijfheerenlanden die bestaat uit bestuurders uit het gebied inclusief de noordelijke Drechtsteden, provincies Zuid-Holland en Utrecht en het waterschap Rivierenland inventariseert jaarlijks welke ontwikkelingen in het gebied op en rond de dijk spelen en die kansen bieden om gezamenlijk uit te voeren (de zogeheten meekoppelkansen).

Gemeenten, waterschap en andere partijen hebben veel verschillende ruimtelijke plannen en wensen. Denk hierbij aan de ontwikkeling van bedrijventerreinen, natuurgebieden, woningbouwprojecten of wegaanpassingen. Als er kansen zijn om deze (ruimtelijke) ontwikkelingen slim te combineren met dijkversterkingen  noemen we ze meekoppelkansen. Provincie, gemeenten en waterschap inventariseren jaarlijks alle mogelijke meekoppelkansen in het gebied, zodat een actueel en gebundeld overzicht ontstaat.

Om straks niet voor voldongen feiten te staan is het belangrijk om nu al na te denken over zogeheten meekoppelkansen. Daarmee worden de ruimtelijke en waterveiligheidsopgaven  in kaart gebracht, zodat daarmee tijdig rekening kan worden gehouden bij nieuwe ontwikkelingen. De Gebiedsraad inventariseert jaarlijks de meekoppelkansen in het gebied. Het samen en gelijktijdig realiseren van ruimtelijke plannen kan overlast en kosten besparen.

Nee. Het verschil is alleen dat nu ook de provincie Utrecht meedoet bij de opgave in het gebied

Het is belangrijk om rekening met elkaar te houden en in gesprek te blijven over ieders wensen en opgaven.

Gemeenten moeten in hun plannen en in de omgevingsvisie altijd rekening houden met de belangen van het waterschap. Vanuit de onderzoeken van de afgelopen jaren zijn handreikingen naar voren gekomen voor veilige en aantrekkelijke dijken. Eventuele dijkversterkingen hoeven niet strijdig te zijn met lokale omgevingsvisies. Na de dijkbeoordeling wordt pas duidelijk of de dijk al dan niet aan de nieuwe normen voldoet en worden concrete plannen gemaakt.

De veranderingen van ons klimaat leidt tot zeespiegelstijging en daarmee een extra waterveiligheidsopgave. Daarnaast zijn  extremere weersomstandigheden, zowel qua droogte als hevige neerslag ,  een belangrijk onderdeel van  het Deltaprogramma Zoetwater en het Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie. Bij de laatste speelt klimaatadaptatie een grote rol. Daarom werken we in de Alblasserwaard-Vijfheerenlanden ook samen op het gebied van klimaatadaptatie

Alle dijken in Nederland moeten in 2050 voldoen aan de gestelde veiligheidseisen.

In het uitzonderlijke geval dat de rivierdijken doorbreken wordt naar de meest praktische oplossing gezocht om het gebied weer droog te leggen. De inzet van noodgemalen kan daar onderdeel van uitmaken. In het kader van Ruimtelijke Adaptatie zijn we aan het bekijken hoe we met locaties van gemalen moeten omgaan.

Als daar aanleiding toe is dan ontwikkelt het Waterschap Rivierenland meerdere varianten voor dijkversterking. Naast versterking van de bestaande dijk worden dan ook alternatieve mogelijkheden in kaart gebracht.

De dijken worden regelmatig geïnspecteerd op risico’s voor waterveiligheid. Tijdens watertekort wordt de monitoring van droogtegevoelige dijken geïntensiveerd. Alle kunstwerken waar water wordt ingelaten worden intensiever gecontroleerd. En bij dalende rivierwaterstanden wordt gekeken of er maatregelen genomen moeten worden om voldoende waterinlaat te garanderen. Overigens hebben onze kaden en dijken de droge zomer van 2018 goed doorstaan. Dan komt vooral omdat wij kleidijken op veen hebben en geen veendijken.

Piping is een faalmechanisme bij dijken. Water stroomt via een zandlaag onder een dijk door en komt achter de dijk weer omhoog. Doordat zand wordt meegevoerd, ontstaat een kanaal (pipe) onder de dijk, waardoor deze ernstig verzwakt en zelfs kan instorten.  Een pipingscherm maakt dat het water een langere weg moet afleggen, en daardoor minder kracht heeft om zand mee te voeren. Hierdoor neemt de kans op piping af.

Waterschap Rivierenland onderzoekt steeds nieuwe mogelijke technieken. Per situatie zal bekeken worden wat nodig is en of een techniek uitkomst biedt.

Het is te vroeg om daar een antwoord op te kunnen geven. Als bekend is dat een bepaald dijktraject versterkt zal worden, wordt door het waterschap uitgewerkt welke maatregelen precies nodig zijn.

Pas dan zal duidelijk worden wat de gevolgen voor uw woning zullen zijn. Wat er precies moet gebeuren en wat dat voor uw woning betekent zal in nauw overleg met u worden uitgewerkt. Uiteraard wordt bij de uitwerking gekeken naar de maatregelen die de dijk sterk en hoog genoeg maken, maar ook wordt gezocht naar maatregelen om de nadelige gevolgen voor de omgeving zo beperkt mogelijk te houden.

Voor veel dijktrajecten is nog niet bekend wanneer deze versterkt zullen moeten worden. Bovendien is het dus helemaal niet bekend of de dijkversterking gevolgen heeft voor uw woning. Het is dus verstandig om uw woning te onderhouden zoals u dat gewend bent en uw woongenot te optimaliseren als u dat prettig vindt. Als bij de dijkversterking blijkt dat er iets met uw woning moet gebeuren, dan worden er afspraken met u gemaakt over de vergoeding van de schade die hierdoor ontstaat. Het schadebedrag wordt uiteraard mede bepaald op basis van de waarden en de staat van de eigendommen die het betreft.

Bij verkoop van uw woning zal de toekomstige eigenaar zich bewust moeten zijn van de mogelijkheid dat er op termijn werkzaamheden aan de dijk uitgevoerd kunnen worden. Wat dit precies gaat betekenen is nu nog niet bekend.

Daar kunnen we op dit moment geen antwoord op geven, omdat dit niet bekend is.

Als een dijktraject in de planning van het HWBP is opgenomen gaat het waterschap aan de slag om volgens deze planning de dijken op sterkte te krijgen.

Eén van de eerste stappen die gezet worden is het verzamelen van informatie over het betreffende stuk dijk. Dat betekent onder andere aanvullende metingen doen voor informatie over het dijklichaam en de ondergrond, maar zeker ook nagaan wat er nog meer speelt op en rond de dijk. Daarvoor worden op verschillende manieren bewoners en andere gebruikers betrokken. De manier waarop de mensen uit de omgeving worden betrokken hangt af van de aard van de dijkversterking. In eerste instantie is dat meestal algemeen gericht, maar naar mate duidelijk wordt wat er moet gebeuren en wat voor wensen er nog meer zijn wordt de betrokkenheid meer gericht op de betreffende personen en organisaties. Op de website van Waterschap Rivierenland kunt u een indruk krijgen van lopende dijkversterkingsprojecten.

Zie de vorige vraag.

• Water en ruimte verbinden in de Alblasserwaard-Vijfheerenlanden: https://a5h.nl/
• Deltaprogramma: https://www.deltacommissaris.nl/deltaprogramma
• Waterschap Rivierenland: https://www.waterschaprivierenland.nl
• Ons Water: https://www.onswater.nl/
• Hoogwaterbeschermingsprogramma: https://www.hoogwaterbeschermingsprogramma.nl
• Provincie Zuid-Holland: http://www.zuidholland.nl
• Of ga naar de website van uw gemeente.